Thứ Tư, 20 tháng 3, 2013

SƯU TẦM : DÂN LÀ GỐC


"Lấy dân làm gốc" hay "Dân là gốc"?...
Minh Thu

Câu chuyện tôi nghe trong bàn ở góc quán cà phê sáng nay.
Người trẻ:
_ Lúc nầy, phong trào góp ý Dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992, nhiều người tham gia, sôi nổi quá! "Lấy dân làm gốc" mà!...
Người lớn tuổi:
_ "Lấy dân làm gốc" nên lượng thì đông, nhưng không biết lấy "chất" đến đâu để Hiến pháp sửa đổi có cái "mới"...
Người trung niên:
_ Nghe bác và chú nói về "lấy dân làm gốc", tôi nhớ đến lập luận của một GS-TS Toán mà tôi tâm đắc hoài. Ông dùng logic học và phong cách học để phân tích ý nghĩa hàm ngôn và yếu tố tiền ngôn ngữ trong cách nói này. Theo đó, khi nói: "Không có quần, lấy áo làm quần" (tục ngữ) thì người nói coi áo không phải là quần, nhưng vì không có quần nên phải lấy áo làm ...

Lại có một chủ thể đứng ngoài để "lấy" nữa!
Khi một cá nhân, tổ chức nói: " Lấy dân làm gốc" thì người nói coi dân không phải là gốc, nhưng vì không có gốc nên phải lấy dân làm...
Hơn nữa, phải có một chủ thể không phải đứng trong- đứng giữa mà đứng ngoài dân, đứng trên dân thì mới "lấy " được!

Người lớn tuổi:
_ Thế thì cách nói "Lấy dân làm gốc" ngẫm lại nghe giọng trịch thượng quá! Nghe chú luận bàn, tôi nhớ lại câu nói của cổ nhân mà tôi học từ tiểu học, lâu quá nên quên: "dân vi bản" (dân là gốc). Nghe chí lý, dứt khoát, nêu lên một chân lý ngời ngời về nhân dân, không cần phải vay mượn, tìm "lấy" đâu xa... Có lẽ rất nhiều người cũng vì lâu quá nên quên " dân là gốc" như tôi chăng?!...

Trong chuyện lớn sửa đổi hiến pháp nầy, người có trách nhiệm phải luôn luôn tâm niệm: "dân là gốc", các chú ạ!...
Minh Thu

Sài Gòn, 3.2013
Bình Địa Mộc (sưu tầm)


36 nhận xét:

  1. Trong "Tận tâm chương cú hạ" của sách Mạnh Tử, ngài nói: "Dân vi quý xã tắc thứ chi quân vi khinh"
    (民 爲 貴 社 稷 次 之 君 爲 輕) Tức là Dân quý hơn cả, thứ đến là xã tắc, vua cũng là thường thôi.
    Sau này người ta nói dân là gốc (vi= là). Còn nếu nói lấy dân làm gốc tức là đứng trên dân, muốn lấy dân hay lấy ai cũng được.
    Rất tiếc nhiều vị lãnh đạo nói sai câu này

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. dạ, Mộc cảm ơn anh đã góp ý cho cụm từ "lấy dân làm gốc" đêm ngọt ngào Bu nhé!

      Xóa
  2. Hehehe post xong lại ngắm cô bé của Mộc, trông hay quá...

    Trả lờiXóa
    Trả lời

    1. Mộc còn mấy cô nữa, xinh lắm anh ạ, để dành pót từ từ đó,

      Xóa
  3. Bóc tem xong rồi tính sau.
    Đọc xong bài này mình thấy lập luận của ông GS TS toán chính xác quá hay là tại mình cũng dân toán nên thấy như vậy hỏng biết nữa...
    và mình nhớ hồi xưa cũng có nghe cái câu " dân vi bản"... chắc lâu quá và đó là từ Hán Việt nên ngày nay ít ai nhớ đến mà chỉ nhớ đến các từ thuần Việt thôi...

    Trả lờiXóa
    Trả lời

    1. cảm ơn cô giáo đã comment đề tài nhạy cảm nầy, mỘC rất ngưỡng mộ bạn đó!

      Xóa
  4. "Hơn nữa, phải có một chủ thể không phải đứng trong- đứng giữa mà đứng ngoài dân, đứng trên dân thì mới "lấy " được!"
    "Lấy dân làm gốc" cũng chẳng có gì sai. Chủ thể ấy đứng trên dân là đúng. Ta thường nghe nói: "Lãnh đạo, chỉ đạo, đưa đường, dẫn dắt..." thì đó là vai trò xã hội của tổ chức hay cá nhân đang nằm ở vị trí cao hơn.
    "Dân là gốc" ở đây được hiểu theo nghĩa "coi như" dân là gốc rễ, nguồn cội. Một cách nói hình tượng hoá cho dễ hiểu. Ai lại đi bắt bẻ "Dân là gốc" nghĩa là không lấy đâu ra gốc nên chọn "dân". 555 có nói sai không nhỉ???

    Trả lờiXóa
    Trả lời

    1. bác Năm lại còm khó cho Mộc rồi, bác thừa biết chữ nghĩa của Mộc mừ, có điều Mộc hiểu "lấy dân làm gốc" là văn nói, còn văn viết thì phải "dân vi bổn" còn không thì "dân là gốc" mới đúng, các cụ nhà mình nhiều việc quá không chịu tra cứu google ... nên mới thế, chúc bác sống lâu ... 89 tuổi!

      Xóa
  5. Giờ mấy sếp có học (hoặc ngâm cứu) chữ Nôm ngày mô đâu mà biết ? Nhưng gốc gì mà đốn thì cũng tiêu à !

    Trả lờiXóa
    Trả lời

    1. mấy cụ bận tham gia duyệt nhiều ... dự án quá nên không rảnh đó anh!

      Xóa
  6. Em không còn ý kiến gì nữa ...hihi

    Trả lờiXóa
  7. về Hiến pháp thì giáo xin đủ! vừa nhức đầu vừa đau tim, hehe...

    Trả lờiXóa
    Trả lời

    1. nhức đầu thì Mộc chịu thua chứ đau tim thì dể, qua nhà Nguyễn Thu bạn ấy có môn thuốc gia truyền đấy, xin một tí vè xoa là hết ngay ấy mà!

      Xóa
  8. Quan ( lãnh đạo ) lấy dân làm gốc thì chắc hẳn gắn bó với nhau như cặp vợ chồng, tuy hai mà một, tuy một gốc rễ mà hai. Có điều lâu lâu cũng ngoại tình, tơ tưởng hình người đẹp nhà bác Mộc…nên muốn cô đơn như bác ý quá . Híhí.
    Dân ( vợ ) là gốc. Căn bản từ dân ( vợ) mà ra nhiều thứ...Có vợ gắn bó keo sơn,chung thủy là sướng nhất rồi. Vợ bảo thế, chồng cấm được cãi.
    Em đang yêu và thèm lấy vợ lắm lắm. Không biết em phải nộp giấy đăng ký kết hôn tại cửa "quan" hay "cửa" của "dân" (quan bà ) đơi.
    Các bác cho em xin ý kiến đóng góp tý ạ.

    Trả lờiXóa
    Trả lời

    1. hoan hô Trần Quang đã đóng góp ý kiến "chuẩn không cần chỉnh " chúc bạn đêm nay ngủ ngon giấc nha!

      Xóa
  9. Ôi!!!!! Dân là gốc nhưng bọn Đầy tớ nay đang đào Gốc đó anh BĐM

    Trả lờiXóa
    Trả lời

    1. nhưng đào hết cây nầy , cây khác lại mọc lên mùa ... bạn vui nha!

      Xóa
  10. LQ sang thăm bạn
    Ngày mai cuối tuần rồi ..Chúc bạn và gia đình những ngày nghỉ vui vẻ và ấm áp yêu thương

    Trả lờiXóa
  11. Lão Bình địa Mộc xía vô CT thì coi chừng cây (Mộc) sẽ bị cưa ngang chỉ còn lại gốc thì rõ khổ!
    Mình không quan tâm đến chính trị hay tà trị gì ráo trọi nhưng có điều luôn ghi nhớ: Dân vi Bản - Xã tắc thứ chi -Quân vi khinh.

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. nhứ dân, nhì nước, ba vua ... bác nhể, lâu lâu Mộc định lấn sân chút xíu, bác lại nhắc nhở , giật cả mình, lần sau xin rút kinh nghiệm nha, thanh kiu bác!

      Xóa
  12. Nói dân là gốc, nghĩa là tất cả chính sách của nhà cầm quyền đều lấy quyền lợi của dân làm nền tảng, nghĩa là lấy dân làm gốc/coi dân là gốc khi điều hành xã hội. Nô trộm nghĩ như vây!

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. anh à, thực ra cụm từ nầy cũng khá phứt tạp nhưng Mộc thấy các cơ quan liên quan cũng như truyền thông không có động thái gì, nên cũng sưu tầm về để chia sẻ thôi chứ Mộc không đủ hiểu biết phân tích cặn kẽ anh ạ, kính chúc anh vui nha!

      Xóa
  13. MỘC ƠI...CHO EM LÀM GỐC CỦA ANH CÓ ĐƯỢC KHÔNG?? HEHE....

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. anh coi vậy chứ yếu lắm, tựa vào anh lỡ ngả thì ai nâng đây, hihihi!

      Xóa
  14. "Lấy dân làm gốc" hay "Dân là gốc"?...
    hehehe! Không được đọc entry này thì c tím mù tịt. Bây giờ đọc xong mới hiểu ra vấn đề. Cảm ơn nhiều nha Mộc.
    Tối thư giản bên gia đình và bạn bè nha.

    Trả lờiXóa
  15. Cây đã mọc thành rừng.... ngọn có thể gãy nhưng gốc thì không!

    Trả lờiXóa
  16. Quan lấy dân làm gốc,nước lấy dân làm gốc thì dân lấy gì làm gốc?mọi người nghĩ sao?

    Trả lờiXóa
  17. Quan lấy dân làm gốc,nước lấy dân làm gốc thì dân lấy gì làm gốc?mọi người nghĩ sao?

    Trả lờiXóa