LỤC BÁT Mạc Mạc trong BUNG NỤ THU GẦY

(Mạc Mạc - tác giả tập thơ Bung Nụ Thu Gầy)

Có một loại rượu uống không bao giờ say, đã thế, càng uống lại càng tỉnh, đã vậy, khi "cạn chai" rồi ta sẽ thấy:

Nửa thu đừng rớt gót hài 

Đuổi theo tiếng hú tru dài xé đêm 

Mạc ơi rượu hãy rót thêm 

Vành môi khao khát như nêm vào lòng

Thơ Mạc Mạc là một loại rượu như thế, nhẹ nhàng nhưng bạo liệt, bạo liệt nhưng mũm mềm giống người vừa ngấm rượu "say chưa, mà đã dập dềnh / cụng thêm ly nữa cho vênh cõi lòng / tim đây, xé toạc là xong / quẳng lên bàn nhắm khô hong một đời", đọc đến từ "nhắm" trong khổ thơ nầy, bỗng dưng tôi nhớ lại câu thơ say bất hủ của Nguyễn Duy cũng có một từ "nhắm" đến rợn người nhất là khi uống rượu không mồi "uống rượu suông là tự nhắm thịt mình".

Thôi thì ta cũng nên tỉnh lại đi, bớt chếnh choáng để xem xem Mạc Mạc bày biện mâm thơ tròn trèm 100 bài do nhà xuất bản văn học phát hành như "nêm" vào lòng, như "vênh" vào cõi chúng ta bằng thứ rượu không bao giờ say, được ướp ủ bằng tình yêu man mác bởi mùa thu dịu dàng, được chưng cất thơm thua bởi cánh phượng hồng cháy đỏ lúc hạ về ăm ắp dấu yêu của cô gái Hà Thành chắt chiu cất giữ trong tập thơ BUNG NỤ THU GẦY (BNTG) nhé!

Tôi thấy bên cạnh những bài thơ tiếng anh, thơ tự do xuống dòng ngẫu hứng như văn xuôi (Những người thợ gặt / Nhớ nốt một người dưng) rất hiện đại và cá tình thì thơ lục bát của Mạc Mạc dẫu biết rằng xuất xứ từ ca dao, dể làm, dể hay, dể nhớ và cũng rất dể ... quên nếu như người viết chưa đủ độ chín của sự trải nghiệm, độ sâu của sự va đập nhằm chắt chiu từng câu chữ vốn nhàn nhạt, vốn "đã gặp ở đâu đó rồi" nhưng nhà thơ trẻ của chúng ta đã cẩn trọng, đắn đo khi viết "kiến em cõng cả kềnh càng / mại thương đen đủi trái ngang phận mình", mà tôi đã phải đọc những mấy lần mới nhớ không như ngày bé thoảng qua đoạn đồng dao mang hơi hướng lục bát dưới đây đã nhớ vanh vách: 

"Con kiến mà leo cành đa

Leo phải cành cộc leo ra, leo vào

Con kiến mà leo cành đào

Leo phải cành cộc leo vào, leo ra."

Tuy vậy, thơ Mạc Mạc cho dầu hiện đại đến đâu, đã được làm mới nhường nào thì cũng không thoát ly khỏi sự mát mềm, mỏng ướt vốn ẩn nấu trong ấy như cái duyên ngầm của mẹ trao cho con gái vậy. Thử đọc mấy câu trong bài Ru Duyên: "đời cong như những nỗi đau / nên duyên anh nợ đậu sau cột đình / chiều lam khói kẻ thất tình / khê cơm anh vớt bóng mình tránh em". Nếu đoạn đầu bài viết nầy ta thấy các từ "nêm" ; từ "vênh" rất chặt chẽ trong thơ chị thì ở đây các từ "cong" đi với "cột";  "khói" đi với "bóng" vô tình tạo nên sự đối lập riêng biệt, khắc hoạ hình ảnh mong manh dể vỡ của người phụ nữ VN trong mọi thời kỳ hết sức tinh tế đồng thời khẳng định một lối thơ lục bát lạ, mới, đầy quyến rủ của thi sĩ.

Hay ở bài Dạm Lòng, tác giả đã "nuốt nước mắt" khi nói về duyên muộn của người phụ nữ bất hạnh trong đời sống hôn nhân, trong nỗi chênh vênh hạnh phúc, ở đây phảng phất số phận đắng cay thường thấy trong thơ ca VN "mẹ ru em nuốt đắng cay / ầu ơ ... con hởi nín ngày khổ đau / xé đêm điên dại trắng nhàu / thương con mẹ cố vắt bầu sửa xưa". Và, nếu tiếng "ầu ơ ..." trong bài Dạm Lòng Mạc Mạc đã "nuốt đắng cay" đến mức "xé đêm điên dại" thì lời ru trong bài Lời Ru Đơn Thân của người đàn bà "không chồng mà chữa mới ngoan" tức tiết hơn:

À ơi, con ngủ cho sâu

Buồng cau lại quả lá trầu bỏ khô

Hỏi xem thi sĩ họ Hồ

Quẹt bao nhiêu cái thì cô đỏ tình

....

Thôi con hãy cố ngủ đi

Thế gian chẳng loạn chỉ vì mẹ ngoan

Lác đác trong tập thơ BNTG là những điển tích về Thị Mầu, Dã Tràng Xe Cát Biển Đông, Ngưu Lang Chức Nữ ... kết hợp với ngôn ngữ, cấu trúc, bố cục hiện đại đã phản ảnh tinh thần thơ "hoà nhập nhưng không hoà tan", tinh thần giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc hiếm thấy trong các nhà thơ trẻ hiện nay lại rơi vào thể loại thơ lục bát thuần việt như đã nói ở trên vốn rất ... dể quên nếu không được làm mới lại từ đầu.

Chẳng oan tới nỗi Thụ Mầu

Cũng tung tẩy váy đi câu giăng chùa

Chẳng ngoa ngoắt bỗng giấm chua

Cũng chan tương mẻ ăn thua một chầu

Nhớ lại trong thi đàn Việt Nam có những bài thơ bất hủ đi vào lòng bạn đọc nhiều thế hệ với các giai thoại hấp dẫn, nhiều chuyện "hậu trường" thơ huyễn hoặc giống câu chuyện dài bỏ ngõ với bao nhiêu số phận nhân vật có thật và không có thật luôn là "địa chỉ đỏ" của người yêu thơ mãi tận hôm nay vẫn còn đưa dắt bước chân công chúng như bài Quê Hương của Giang Nam, bài Khúc Thuỵ Du của Du Tử Lê, bài Ngày xưa Hoàng Thị của Phạm Thiên Thư vốn hư hư thực thực ... hay bài Lá Diêu Bông của Hoàng Cầm là một điển hình, ông đã viết nên một thiên tình sử lãng mạn đậm chất á đông, chuyển tải thông điệp tình yêu vốn không có sự phân biệt tuổi tác, tạo ấn tượng mạnh mẽ trong lòng công chúng yêu thơ với một chiếc lá tình yêu hư cấu: 

"Váy Đình Bảng buông chùng cửa võng 

Chị thẩn thơ đi tìm 

Đồng chiều 

Cuống rạ 

Chị bảo 

Đứa nào tìm được lá diêu bông 

Từ nay ta gọi là chồng" 

(Hoàng Cầm)

mà mãi đến hôm nay chiếc lá hư cấu ấy đã lặng lẽ đi vào làng văn hoá nghệ thuật chúng ta như một định mệnh an bài với tên gọi "diêu bông" đẵm đà và thắm thiết. Qua đây, tôi cũng hi vọng rằng sau nầy Mạc Mạc cũng để lại cho bạn đọc một giai thoại giống như "bán thơ để lấy tiền làm từ thiện" trong bối cảnh vốn "cơm áo không đùa với khách thơ" hiện nay chẳng hạn, còn bây giờ xin mời các bạn điểm qua bài thơ khác có hình tượng như một chiếc ... "lá nầy em gọi tình yêu" cho đến cao trào của tình yêu ấy thì cô lại thảng thốt kêu lên "lá nầy em gọi duyên xinh / mọc chi cho khéo nghĩa tình người ơi / lòng em lắng giữa chơi vơi / chìa tay em với về nơi có chàng" với những câu lục bát trữ tình quen thuộc Mạc Mạc đã nâng dần độ ấm của câu chuyện, độ dòn của câu chữ đến bất ngờ cuối cùng réo rắt: 

Lá nầy em gọi phiêu diêu

Tình tang em gảy khúc chiều lứa đôi

Lá nầy lá thắm trầu tôi

Hồng môi em bước làm đôi với chàng

Như đã nói ở trên, lục bát Mạc Mạc trong tập thơ Bung Nụ Thu Gầy biết tựa vào điển tích nhằm tôn vinh giá trị nghệ thuật tinh tuý, uyên thâm, độc tôn trong kho tàng văn học dân gian từ trước đến nay, thơ chị là hiện tượng khá hấp dẫn xuất hiện trên văn đàn, mặc dầu đây là tập thơ đầu tay nhưng BNTG đã mang một diện mạo mới cho thể loại thơ lục bát với làng thơ in lẫn thơ mạng vốn đang được các thi sĩ ngày đêm trăn trở lách xé. Trong bài Tốc Váy, với một cách nhìn khác, mới hơn, nhân văn hơn tác giả đã xâu chuổi câu chuyện cổ tích Thằng Bờm với nhân vật Thị Nở - Chí Phèo nổi tiếng của Nam Cao thành trở thành câu chuyện "thơ thời sự" rất có duyên bằng lối kể chân chất dịu dàng nhưng không kém phần chua cay

Thằng Bờm phe phẩy quạt mo

Con trâu răng rụng ở lò gạch kia

Chí Phèo hềnh hệch ơ kìa

Tiên sư con Nở nằm kia đợi gì

Cả làng Vũ Đại lỗi chi 

Cho thằng Phèo Chí chửi vì cái chai 

Mặc dầu đã ... "cái tiên sư nhà nó" nhưng Mạc Mạc vẫn chưa bằng lòng với sự phẩn nộ ấy, chị mời thêm nữ sĩ họ Hồ vào cuộc "Tiên sư cái bánh trôi chay / Nổi chìm phận gái đoạ đày trái ngang". Với những điệp từ "tiên sư" được lặp đi lặp lại nhiều lần phản ảnh tột cùng bức xúc của người phụ nữ vốn kiên trì chịu đựng sự phân biệt giới tính, trọng nam khinh nữ muôn thủa, nên chị đã hoá thân thành Thị Nỡ đáng yêu nhưng vẫn hàm chứa bên trong vẻ đẹp thuần khiết của mình trong mọi hoàn cảnh, trong mọi trái ngang "tiên sư cái chuyến lỡ làng / đắm đò đắm cả gian nan cuộc đời" trong 12 bến nước lao đao! 

Trong lời bạc của tập thơ BNTG nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo có đoạn "trong một vần có trăm ngàn chữ, mặc ý mình chọn dùng, thế mà có lúc dùng xong rồi không vừa ý mà phải thay đổi lại" (hoặc bỏ bớt đi cũng được). Tôi không chắc mình đã đúng khi nói về tập thơ BNTG, đặc biệt bài Tốc Váy nhưng tôi lại muốn tác giả kết thúc ở 2 câu 15, 16 là:

Tiên sư cái đánh đu rơi

Váy kia tốc ngược cuộc chơi tụt rồi

24 câu còn lại của bài mặc dầu rất hay, rất tuyệt vời song theo cảm nhận của tôi nó không thuộc về số phận của bài Tốc Váy đang tập trung sự chú ý nhiều nhất của bạn đọc ngay từ lúc phát hành. Đến đây tôi xin mượn một khổ trong bài Hoá Tình của Mạc Mạc để thay cho lời kết bài viết như một sự chia tay bởi chị đã " em đuổi tôi rồi ra khỏi vần thơ / như món nợ khó đòi của thời bao cấp"

Anh về đi ngày vẫn xanh

Vẫn còn kịp chuyến tốc hành tương lai

Em như cái nụ hoa nhài

Đưa chân nhắm mắt cắm cài bãi phân

Anh về đi trò ái ân

Ta chơi ta nghịch cũng ngần ấy thôi

Vâng, chỉ ... "ngần ấy thôi" cũng đủ làm nao lòng bạn đọc rồi Mạc Mạc ạ, xin chúc mừng bạn nha!

***************

Sài Gòn, ngày 15.04.2013

Bình Địa Mộc

MỘT SỐ HÌNH ẢNH TRONG BUỔI RA MẮT TẬP THƠ

BUNG NỤ THU NGẦY CỦA MẠC TẠI 6B NGÔ THỜI NHIỆM Q 3 TP. HCM

(Bình Địa Mộc cảm nhận bài Tốc Váy)

(Mạc Mạc với  Bé Yến - 7 tuổi ở P10 Q Gò Vấp)

(Cún Nguyên Con /  Bình Địa Mộc)

(Mạc Mạc trao tiền bán thơ cho Bé Yến)

(khách mời người pháp tham dự buổi ra mắt thơ)

(Mạc Mạc kí tặng thơ cho các bạn)

(ảnh chụp khách tham dự buổi ra mắt thơ)

(Mạc Mạc với bạn )

(Linh Khi Tương Pháo / Bình Địa Mộc)

(nhà thơ Nguyễn Hữu Hoàng Minh- MC chương trình ra mắt thơ)

(ca sĩ Thanh Thảo và bạn diễn thực hiện tiết mục văn nghệ)

(nhà thơ Phan Duy Anh / Mạc Mạc / Bình Địa Mộc)

(ca sĩ Thanh Thảo với tâp thơ Bung Nụ Thu Gầy)

(bạn của tác giả)

(khách nước ngoài - bạn của tác giả trình bày ca khúc tặng nhà thơ)

(Đặng Ngữ FB / Mạc Mạc)

http://www.youtube.com/watch?v=fa8A9y0on2M&feature=player_detailpage#t=7s

(Cún Nguyen Con với tập thơ BNTG phiên bản 2)

(tác giả đề tặng thơ cho khách)

(tiết mục văn nghệ ngẫu hứng của khách nước ngoài tham dự)

(Toàn bộ số tiền bán sách trong buổi giao lưu tại HCM ( cả trực tuyến & tại chỗ ) là 7.760.000 đ đã được trao cho bé Yến! Bé 7 tuổi, có gia cảnh khó khăn, ham học và sau này mong muốn trở thành bác sĩ để chữa bệnh cứu người! Cầu chúc cho con đạt được mơ ước của mình, Yến ơi!)

(làm dáng một chút trước khi chạy chương trình)

(đề tặng thơ cho khách)

(tác giả và MC Hoàng Minh chăm chú nghe hát)

(Đặng Ngữ phát biểu cảm tưởng khi đọc Bung Nụ Thu Gầy)

(mọi người đang nghe hát)

(chuẩn bị chạy chương trình)

(Mạc Mạc nhận lẳng hoa chúc mừng của Thuận Nghĩa)

(toàn cảnh lãng mạn khán phòng )

(Linh Khi Tương Phao/Cua Đồng/ Huy Huy - bên yahoo)

 (Mạc Mạc làm quả phở trước khi thăng hoa với Bung Nụ Thu Gầy)

http://truyenhinhonline.net/channel/85/kenh-htv9.html

http://tvtructuyen.net/xem-truc-tuyen-mien-phi-chat-luong-cao-kenh-htvc-thuan-viet.php

http://truyenhinhonline.net/channel/85/kenh-htv9.html