Đến với bài thơ hay: Nói với thinh không của Bình Địa Mộc

 

Đến với bài thơ hay:

THINH KHÔNG CHỨA MUÔN VÀN CÁI CÓ

Về bài thơ Nói với thinh không của Bình Địa Mộc

Nói với thinh không

Hay là chiều ở em đi

giống như xưa rất xưa khi lấy chồng

cũng con đò với dòng sông

rứa mà đợi cả ngày không ơi à

bàn tay vẫy giữa mù sa

phía bên kia bước xuân xa lần lần

Hay là nhỏ nữa chuông ngân

cái đồi thông gió chẳng cần du dương

con chim sẻ nóc giáo đường

giấu cộng rơm bởi vô thường vàng phai 

cành khô quấn sợi nắng dài

giữ hơi ấm để dành vài bữa đông

Hay là chiều cứ nói không

dưới giàn mướp có chú ong thất tình

bay trong nhứt nhựt vô hình

nhìn con bướm trắng một mình rong chơi

khép đôi cánh mỏng rã rời

giữa thanh thiên nhắm mắt phơi nõn nà

Bình Địa Mộc 

Đây là một bài thơ hay của nhà thơ Bình Địa Mộc, tôi bắt gặp trên facebook. Bài thơ hay đến từng câu. Đọc lướt toàn bài, ấn tượng găm ngay vào khổ cuối có 6 câu thơ: 

Hay là chiều cứ nói không

dưới giàn mướp có chú ong thất tình

bay trong nhứt nhựt vô hình

nhìn con bướm trắng một mình rong chơi

khép đôi cánh mỏng rã rời

giữa thanh thiên nhắm mắt phơi nõn nà

Chỉ mới cảm cái hay lắm lắm mà chưa kịp tìm được lời phân tích, chỉ biết xưa nay chưa ai tả com bướm “khác lạ” đến kỳ lạ như vậy cả! 

Bởi, trước tiên nó gợi ký ức ngày nhỏ đi đuổi hoa bắt bướm hồn nhiên, hai ngón tay sắp chộp vào đôi cánh tiên lấm chấm phấn trắng im đậu trên hoa, hết sức hồi hộp vì sợ lúc chót nó bay đi mất! 

Song, hình ảnh "giữa thanh thiên nhắm mắt phơi nõn nà"còn gợi một cái gì hơn thế. Kiểu như một sắc đẹp nữ nhi gợi cảm, quý giá mà rất đỗi mong manh. Dù cho “dưới giàn mướp có chú ong thất tình” chỉ biết “bay trong nhứt nhựt vô hình / nhìn con bướm trắng một mình rong chơi”, không còn mảy may dám léo hánh đến với nàng bướm một lần nào nữa - thì của giời “nõn nà” lại “nhắm mắt phơi” giao phó tất cả cho ngoại cảnh, biết số phận có “vuông tròn” được chăng?! 

Đủ biết cánh bướm mỏng manh ấy đã từng khuấy lên và nay còn đọng xiết bao tiếc nuối, thương cảm trong con mắt của chú ong - cũng chính là của người thơ, trân quý! 

Trở lại phần thơ còn lại ở trên, gồm 12 câu, chia làm 2 khổ; từ cặp câu mở đầu 

Hay là chiều ở em đi

giống như xưa rất xưa khi lấy chồng

với giọng ỡm ờ nhưng chỉ ra vẻ thế thôi, để che giấu sự đau xót khi nhớ đến tình cũ đã trôi xa…

Trong đó, ngay đầu câu thơ đầu tiên của toàn bài, tác giả đặt 2 từ "hay là" ở đầu câu, giống như việc em đi lấy chồng mới là giả định, song thật sự nó đã xảy ra rồi - biết rằng “em” đã ở hẳn trong tim, thành một “vết hằn” không thể xóa! 

Tiếp đến: "nắng ở" đối lập với "em đi" thì trong cái nắng “đang thấy, đang ở” gói ghém cả một trời quá khứ mà hiện hữu của nắng chỉ là “môi trường gợi nhớ” còn lại “thật sự trong nắng chẳng có gì!”.

Khảo sát tiếp tất cả những câu thơ sau, từ câu "cũng con đò với dòng sông" đến câu "giữ hơi ấm để dành vài bữa đông” - thơ nhất quán bám theo mạch hồi tưởng/ tưởng tượng. Chỉ là hồi ức mà rõ mồn một trước mắt - rõ trước mắt nhưng nửa lại như chìm vào xa xăm; liên tiếp các hình ảnh, thanh âm gợi cảm. Như nửa âm nửa dương, có đấy mà sắp biến, mờ đấy mà đang tỏ dần dần, nóng đấy mà đang nguội và sẽ lại ấm lên khi giá lạnh mùa đông sẽ đến “cành khô quấn sợi nắng dài / giữ hơi ấm để dành vài bữa đông".

Toàn bài thơ là một “cái không”, như nhà thơ Bình Địa Mộc đã dự cảm để đặt tiêu đề là “thinh không” nhưng trong đó lại chứa toàn là “cái có”! Ta đọc thơ mà lòng tự hỏi lòng ta có còn biết xúc động, hoài nhớ những “mảnh vàng” của quá khứ để làm giữ cho tâm hồn thanh sạch, hay là đã chai sạn giữa những ồn ã, bon chen của cuộc mưu sinh càng lúc càng khốc liệt?!

Vốn ngôn từ nghèo nàn của tôi dường bất lực trước vẻ đẹp gần đến độ hoàn mỹ của bài thơ! 

Những câu thơ hút hết tất cả cảm giác trong tôi, đến độ quên mất đây là thể thơ cũ - thơ lục bát chính hiệu! Sực tỉnh ra mới biết: tác giả đã đưa khoảnh - khắc - tâm - trạng - đặc biệt của chính mình vào thơ, không chịu để “thi điệu” của người khác hầu như đã được “mặc định” trong thể thơ dân tộc này lôi đi; để làm nên một thi phẩm lục bát hay như lần đầu thể thơ này mói được sinh ra?

Xin tạm dừng ở đây, chỉ là một nét phác sơ sài của một kẻ yêu thơ bắt gặp bài thơ mình yêu thích!

Sầm Sơn, 28/3/2019

Đinh Ngọc Diệp